Universiteti i Prishtinës

Gjuhë Shqipe

Dega e Gjuhës Shqipe vepron në kuadër të Fakultetit të Fililogjisë, në Universitetin e Prishtinës si njësi akademike e orientuar drejt mësimdhënies së gjuhës, përkthimit, komunikimit publik dhe drejt hulumtimit të mirëfilltë shkencor në fushë të gjuhës shqipe dhe në krahasim me gjuhët e tjera me të cilat shqipja ka lidhje dhe kontakte të vazhdueshme. Komponenti i mësimdhënies është vlera kryesore e programit të studimit BA, por krahas tij studimi i gjuhës shqipe përbën një nga vlerat e rëndësishme të tij që në fushë të hulumtimeve gjuhësore me fokus shqipen, hap perspektivën edhe për studime të mëtejme në nivelet MA e PhD. Programi është dizajnuar në atë mënyrë që theksi kryesor i përgatitjes të vihet mbi aftësitë praktike të përdorimit të gjuhës dhe mbi bazën teorike të gjuhësisë. Ndërsa hulumtimi ndërlidhet me mësimdhënien nëpërmjet bashkëpunimit të ngushtë të profesorëve dhe të studentëve në kërkime të përbashkëta që, mes të tjerash, mëtojnë aftësimin kërkimor dhe krijues të kandidatëve. Kërkimet në formë të leximeve kritike dhe hulumtimeve empirike përfshijnë fusha të ndryshme të gjuhësisë, të letërsisë dhe të shkencave të komunikimit përgjithësisht. Këto rezultate prezantohen në formë diplomash, temash masteri dhe të doktoratave, por edhe si publikime nëpër konferenca brenda dhe jashtë vendit. Programi është ndërtuar mbi bazën e nevojave për komunikim të shoqërisë së sotme kosovare.

Studimet në programet BA dhe MA që ofron Dega e Gjuhës Shqipe janë të një rëndësie të veçantë pasi që ato, para së gjithash, ofrojnë përgatitjen kuadrove të reja që do të merren me mësimdhënien e shqipes si gjuhë e parë apo edhe si gjuhë e huaj, redaktorëve e lektorëve të gjuhës shqipe, përkthyesve si dhe përgatitjen e studiuesve të rinj të shqipes.

Pas përfundimit të studimeve të diplomuarit do të mund të orientohen për punësim në sektorë të ndryshëm dhe organizata qeveritare e joqeveritare, në mediume, në shtëpi botuese si dhe në fushën e arsimit. Programet BA e MA në kuadër të Deges krahasohen me të gjitha programet e departamenteve në rajon dhe në botë që e kanë një gjuhë që mësohet si gjuhë e parë. U dedikohet kandidatëve që diplomojnë në gjimnazet e përgjithshme si dhe në gjimnazet filologjike, por po ashtu edhe të gjithë atyre që në shkollimin e mesëm të lartë kanë pasur lëndë obligative Gjuhën shqipe dhe letërsinë.

Fakulteti ka zhvilluar bashkëpunime me institucione të shumta kërkimore, shkencore dhe akademike që kanë të bëjnë me fushën e albanistikës. Dega e Gjuhës Shqipe ka lidhur bashkëpunim me qendra të ndryshme universitare në Evropë: si Pragë, Berlin, Kozencë, Venecie, Torunj, Zagreb, Poznanj, Zarë, Kopenhagë, etj., ku studiohen qoftë shqipja, qoftë gjuhët e tjera ballkanike. Gjithashtu, fakulteti ka bashkëpunime edhe me qendra të tjera universitare në Evropë, ku ka departamente të ballkanistikës e të sllavistikës, si në Sofje, Shën-Peterburg, Beograd, Shkup etj., si dhe me universitete nga Turqia.

Departamenti i Gjuhës Shqipe ka themeluar dhe organizon në bashkëpunim me departamentet e tjera Seminarin Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare, që është organizimi më i rëndësishëm i alabanologjisë. Në verën e vitit të shkuar 2024 është shënuar 50 vjetori i themelimit të Seminarit. Me sukses janë mbajtur kurset e shqipes për për studentët e huaj në tri nivele; janë mbajtur referime shkencore, tryeza të rrumbullakëta, promovime botimesh, ligjërata shkencore nga fusha e albanologjisë nga figurat më të shquara të albanologjisë në vend e nëpër botë etj.

Dega e Gjuhës Shqipe në vitin 2023 ka realizuar një vizitë studimore në fshatrat arbëreshe të Sicilisë, në kuadër të projektit Narrativat në komunitetet arbëreshe të Sicilisë në Itali. Në kuadër të këtij projekti është bërë një dokumentar që paraqet gjendjen gjuhësore të këtyre fshatrave arbëreshe në ditët e sotme. Projekti është mbështetur nga Ministria e Arsimit, Shkencës, Teknologjisë dhe Inovacionit.

Gjatë viteve profesorët e Degës së Gjuhës Shqipe kanë publikuar punime shkencore nga fushat e tyre përkatëse të studimit të indeksuara në platformën Scopus (shih CV-të digjitale të profesorëve). Punime të tjera janë në proces botimi.